طی هفته های گذشته بحث بر سر آینده میلیونها پناهجوی سوری در ترکیه به یکی از موضوعات داغ سیاست ترکیه تبدیل شده است که در چهارچوب ماهیت موضوعی خود، گاهی به زوایا و تبعات سیاستهای کلی مهاجرپذیری نیز در این راستا اشاره شده و مورد بحث و بررسی قرار می گیرد.

مساله پناهجویان سوری به چند دلیل برای ترکیه حائز اهمیت است که گفته می شود بدلیل حساسیت موضوع و اشتباهاتی که دولت حزب عدالت و توسعه در خصوص موضوع از ابتدای امر داشته، تا قبل از انتخابات اخیر شهرداریها مجال و امکان طرح نیافته بود.

در این مطلب سعی خواهیم داشت ضمن پرداختن به موضوع سوریها و تغییرات احتمالی در رویکرد ترکیه به مساله پناهجویان به تاثیرات این بحثها و تغییرات احتمالی در رویکرد مذکور برای ایرانیان مقیم ترکیه بپردازیم.

آنهایی که با مسائل ترکیه کم و بیش آشنایی دارند از وجود بیش از سه و نیم میلیون پناهجوی سوری در این کشور آگاهند. این رقم رسمی و مربوط به سوریهایی است که اطلاعات آنها در اداره مهاجرت به ثبت رسیده است. گفته می شود که حداقل یک میلیون سوری نیز بصورت غیررسمی و قاچاق در این کشور حضور دارند.

 

علاوه بر این تعداد نزدیک به دو میلیون پناهجو از کشورهای مختلف از جمله افغانستان، پاکستان، عراق، ایران و ... در کشور ترکیه حضور دارند. به عبارت دیگر علاوه بر جمعیت 82 میلیونی ترکیه، نزدیک به هفت میلیون پناهجو نیز در ترکیه زندگی می کنند که البته این هفت میلیون در قالب درجات مختلف از پناهجویی هستند و تقریبا تمام سوریها و بخش قابل توجهی از افغانها در قالب شکننده ترین درجه پناهجویی یعنی «نگهداری موقت» پذیرفته شده اند.

این موضوع دست ترکیه را برای فشار بر اروپا در خصوص امکان براه افتادن میلیونها پناهجو بسوی کشورهای اروپایی باز گذاشته است. چیزی که ترکیه تاکنون درصدد استفاده یا سوءاستفاده از این اهرم برنیامده است.

دولت ترکیه در خصوص پناهجویان سوری با چند چالش مهم مواجه است و البته مهمترین آنها جمعیت بالای آنهاست. مورد بعدی، وضع فلاکتبار اکثریت غالب این جمعیت می باشد و مورد سوم عدم امکان حل جمعیت در جامعه ترک است، چون فرهنگ عربی (78 درصد پناهجویان سوری را اعراب تشکیل می دهند) فرهنگ حاکم بوده و هست و استحاله فرهنگی اعراب همیشه یکی از مشکلات جوامع مقصد  حتی کشورهایی مثل فرانسه بوده است.

دولت ترکیه که در ابتدای امر با موضعگیری اشتباه جانب متفق خود ایالات متحده را در سوریه گرفته بود، تقریباً از ابتدای سال 2015 متوجه اهداف اصلی آمریکا و اسرائیل و حتی همسویی روسیه در آوردگاه سوریه شد و به تغییرات موضعی دست زد که هرچند اصل بازی را با اشکالات عمده ای مواجه ساخت اما برای ترکیه هزینه های سنگینی به همراه داشت.

 

حضور بیش از 4 میلیون سوری در خاک ترکیه و همسایگی ترکیه با گروههای تروریستی در سرتاسر مرزهای جنوب خود از تبعات این اشتباه استراتژیک بوده است.

امروز بعد از گذشت 8 سال از جنگ داخلی سوریه افکار عمومی ترکیه به موضوع پناهجویان مخصوصاً در شهرها و استانهایی مثل استانبول، بورسا، ازمیر، غازی آنتپ، شانلی اورفا، هاتای، آدانا، کیلیس و قونیه بسیار حساس شده است.

 

این حساسیت در حدی است که گفته می شود یکی از دلایل اصلی شکست حزب حاکم در انتخابات اخیر شهرداریها (فروردین 1398) و واگذاری اداره شهرهای بزرگ به ائتلاف احزاب مخالف بوده است.

اما باید دید این حساسیت در افکار عمومی تا چه اندازه در نگرش ترکیه ایها نسبت به مهاجران ایرانی موثر بوده و یا می تواند باشد؟

مهاجران ایرانی مقیم در ترکیه حدود یک میلیون نفر هستند که رقم قابل توجهی است. اما نکته حائز اهمیت اینجاست که اکثریت ایرانیان مقیم ترکیه در قالب «پناهجو» قرار نمی گیرند. اغلب ایرانیان مقیم ترکیه دارای کسب و کار و زندگی، خانه و گاهاً موقعیتهای شغلی و حتی اجتماعی مطلوبی در این کشور هستند. جمعیت ایرانیان پناهجو در ترکیه بیست و پنج الی سی هزار نفر تخمین زده می شود. حتی چنانچه ایرانیان قاچاق ساکن در ترکیه را نیز همین مقدار در نظر بگیریم، معادل یک درصد از جمعیت هفت میلیونی پناهجویان و افراد قاچاق در کشور ترکیه خواهد بود.

از سوی دیگر نزدیک به شصت درصد بقیه ایرانیان ساکن در ترکیه را ترکان ایران تشکیل می دهند که دارای کمترین اصطکاک با حساسیتهای افکار عمومی ترکیه هستند. این در حالی است که غیرترکزبانان ایرانی نیز اغلب قابلیت انعطاف بالایی از خود در پذیرش فرهنگ جامعه مقصد نشان می دهند و نتیجتاً مشکل چندانی با جامعه مقصد (در اینجا ترکیه) ندارند.  تنها جای نگراین که می تواند موجه جلوه کند، تغییرات احتمالی در قوانین مهاجرت و پناهندگی ترکیه خواهد بود که برای آینده نزدیک محتمل به نظر می رسد.

این نگرانی اما در واقع بیش از آنکه دارای وجوه و پایه های منطقی باشد دارای بار روانی است و با همین هدف ایجاد می شود.

 

بحثهای براه افتاده پیرامون آینده سوریها بطور اخص و پناهجویان خارجی بطور اعم در ارتباط نزدیک با وضعیت و شرایط سیاسی و اقتصادی ترکیه است. بنابراین کسانی که با سواد رسانه ای آشنایی دارند می توانند پیامهای مستتر در این بحثها را بخوانند. ما در اینجا البته قصد آموزش سواد رسانه ای به خوانندگان گرامیمان را نداریم و مطلب را با چند توصیه برای هموطنان ساکن در اینجا به پایان می بریم:

الف) به آموزش فرهنگ ترکی (این موضع سوای زبان ترکی استانبولی است) اهتمام ورزید. هرچه بیشتر با فرهنگ ترکیه آشنا باشید، زندگی در ترکیه برایتان جذابتر و جالبتر خواهد بود.

ب)  خوشبختانه اغلب ایرانیهای مقیم ترکیه در شهرها و محلات مناسب ساکن هستند که دارای کمترین تعداد پناهجو هستند. (از قبیل شهرهای آنتالیا، آلانیا، سامسون، آنکارا و محلات باحچه شهیر، آوجیلار و باکرکوی استانبول) اما محلاتی مثل اسن یورت، فاتح و چاغلایان به جولانگاه پناهجویان و قاچاقچیان تبدیل شده است که اینجانب از سالها قبل به نامناسب بودن این محلات و هتلهای واقع در این محدوده ها (که شامل آکسارای) نیز می شود اشاره کرده ام و در کتاب راهنمای گردش در استانبول نیز (چاپ 1390) از لزوم اجتناب ایرانیان از اقامت در هتلهای (مخصوصاً برخی از) کوچه های آک سارای و تارلاباشی سخن رانده ام. این مهم هنوز بعد از سالها، اتفاق نیافتاده است زیرا تراکم و تمرکز آژانسها و محلهای خدمات رسانی ایرانی واقع در (مخصوصاً ضلع شرقی و شمالغربی) چهارراه آکسارای به خودی خود باعث تداوم ارتباط ایرانیان با این محیط می شود.

 

ج) اگر در شهری غیر از محل ثبتی خود برای اقامت زندگی می کنید، سریعاً ترتیب بازگشت به محل اقامت ثبتی را بدهید. اولین قانونی که ناظر بر ساماندهی وضع پناهجویان خواهد بود (کنترل فراگیر و برای غیرپناهجویان نیز غیرقابل اجتناب خواهد بود) به همین موضوع مربوط است که باعث خواهد شد شهرهایی مثل استانبول، بورسا و ازمیر از پناهجویان خالی شوند.

د) ممکن است برای خرید خانه از سوریهایی که مجبور به ترک شهرهایی مثل استانبول می شوند وسوسه شوید (یا عواملی شما را به اینکار و ایجاد چنین ذهنیتی سوق دهند) بهتر است از اینکار اجتناب کنید. این توصیه دلایل چندی دارد که یکی از آنها مربوط به وجود احتمال بالای کلاهبرداری و خرید و فروش با قیمتهای غیرواقعی است درحالیکه از سوی دیگر اغلب سوریهایی که دارای خانه ابتیاعی در شهرهای غیر از محل ثبت اقامت خود هستند، بخشی از خانه های ابتیاعی ایشان و مخصوصاً محلات محل سکونتشان دارای مشکلاتی هستند که ممکن است گریبانگیر شما بشود.

و) چنانچه مطلب فوق مورد استفاده تان واقع شد، می توانید از طریق سیستم ستاره زیر به آن نمره بدهید. ضمن اینکه سوالاتتان را از بخش نوشتن دیدگاه یا تماس با ما، با ما در میان بگذارید.

متشکریم.

1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 میانگین 4.50 (از 2 رای)

 

سلام هموطن، به سایت ایرانیان استانبول خوش آمدید. جهت ترجمه رسمی ترکی استانبولی ارزان، فوری، رسمی و غیررسمی در سراسر کشور و نیز خارج از کشور، راهنمایی و همراهی و انجام تمامی امور به خرید ملک و مستغلات در استانبول، گردش و تجصیل و اقامت در خدمت هموطنان گرامی هستیم...