فیلمهای تاریخی در سالهای اخیر با استقبال قابل توجهی از سوی اقشار جوامع مختلف روبرو شده اند. در این راستا ما در ایران شاهد پخش برخی فیلمهای تولید کره جنوبی بوده ایم که تاریخ و افسانه را با عشق و خون و هیجان آمیخته، متناسب با سلائق مختلف تحویل جوامع می دهند. فیلم تاریخی، عرصه ای است که بزرگترین شرکتهای فیلمسازی جهان یعنی هالیوود و بالیوود برای ورود به آن پشتوانه ای ندارند مگر اینکه در آمریکا به افسانه ها و تاریخ سرخپوستان بپردازند یا در هند به افسانه ها و تاریخ سلسله های عمدتاً غیربومی آن جغرافیا که به مذاق استعمارگران انگلیسی (و در حال حاضر صاحب نفوذ جدی در تمام ارکان دولت و جامعه هند) خوش نخواهد آمد بپردازند!
در این مطلب می خواهیم به فیلم تاریخی «تومیریس» ساخت قزاقستان بپردازیم. تومیریس مهمترین فیلم تاریخی صنعت سینمای قزاقستان تا امروز محسوب می شود. کارگردان فیلم آقای «آقان ساتاائو» نیز یکی از کارگردانان موفق سینمای قزلقستان بشمار می رود. اما داستان فیلم همانگونه که از نامش پیداست، مربوط به تومیریس ملکه ماساژتها (طایفه بزرگی از ساکاها) در 2300 سال پیش است. خانمها در تاریخ ترکان همواره دارای جایگاه ویژه بوده اند و ما این موضوع را در برهه های مختلف حتی در تاریخ معاصر ایران نیز می بینیم. شاید یکی از بهترین مصادیق این نکته، خود مفهوم کلمه «خانم» باشد. تومریس یا تومروس بعد از مرگ شوهرش پادشاه قوم خود میشود اما سرزمینهای محل زندگی ایشان در شرق دریای خزر مورد هجوم سپاه هخامنشی واقع میشود. تومریس در مقابل لشکریان پرشمار هخامنشی که از تجمیع جنگجویان سرزمینهای تحت حاکمیت خود و منسوبین اقوام متعدد گرد آورده شده اند، طوایف سرزمینهای اطراف خزر را بسیج کرده و در واقع جهت نبرد برای بقا آماده می کند. البته هخامنشیان قبل از حمله به سرزمین تومیریس، نقشه ها و دسیسه هایی برای اشغال آنجا میچینند که با درایت تومیریس با شکست مواجه میشود و در نهایت حمله سپاه هخامنشی نیز علیرغم بزرگی و مجهز بودن سپاه با هزیمت کم نظیر و کشته شدن کورش به پایان می رسد. با کشته شدن کورش، سیر اشغال سرزمینها توسط هخامنشیان در بیش از هزار کیلومتر آنسوتر از سرزمین اصلی هخامنشیان (استان فارس کنونی) به پایان می رسد.
این فیلم با بیش از 10 میلیون دلار هزینه، همچنین پرهزینه ترین فیلم سینمای قزاقستان بوده است. آقای «آقان ساتاائو» این فیلم را کارگردانی کرده و فیلم به سرعت در لیست فیلمهای موفق تاریخی جهان جای خود را یافت و موفق به اخذ چند جایزه بین المللی نیز شده است. نکات جالبی در این فیلم وجود دارند از جمله اینکه کارگردان نه تنها در جهت استتار وجهه های منفی فرهنگی ماساژتها (که قزاقها آنها را اسلاف طوایف هون و قبچاق می دانند) حرکت نکرده، بلکه برخی از این نکات را بصورت پررنگ آورده است.
بازیگر نقش تومیریس، خانم «آلمیرا تورسین» است که شغل اصلی اش روانشناس و متخصص تربیت فردی می باشد.
ساخت این فیلم در ابتدا مورد حمله عده ای در ایران که خود را ایرانشهری (نوعی از ملی گرایی توهم بار[1]) می نامند واقع شد اما این زمره که تمام تلاش خود را برای ضدایرانی بودن فیلم و جعل تاریخ مصروف کردند به جایی نرسید. چه، این زمره، «ایرانی» را فقط در چهارچوب شاخصه های قومیت و ملیت «فارسی» تعریف میکنند و هرچند بلحاظ جامعه رنگارنگ ایران، سعی دارند این نیت خود را زیر الفاظ «ایرانی» و «میهن پرستی» مخفی دارند اما خوشبختانه بخش قابل توجهی از مردم نسبت به جعلیات و القائات این زمره و اسلاف خادم انگلیسشان آگاهی یافته و برای اراجیفشان تره خرد نمی کنند.
1-این نگرش نه تنها دستاوردی در هیچیک از عرصه های فرهنگی-سیاسی و اقتصادی ایران نداشته، بلکه نوعی از توهم بی پایه را نسبت به تاریخ باستان در بخشی از جامعه پدید آورده است. بدیهی است همین زمره، بعد از ساخت فیلم مزبور، به سرعت دست بکار شده و مطالب گسترده ای در رابطه با آریایی! بودن تومیریس در فضای مجازی پخش کردند. خوشبختانه امروز با گسترش امکانات تکنولوژیک و ارتباطی و اطلاعاتی، به حقایق بسیار ارزنده ای در رابطه با جعلیات تاریخی ایران باستان دست یافته شده است.