هر جامعه ارزشهایی دارد که رعایت احترام آنها توسط مسافران و مهاجران ضرور بوده و پسندیده است. حتی نسبت به حساسیتهای جامعه و اولویتهایی که این ارزشها برای آن جامعه یا ملت دارد، ممکن است (عدم توجه و رعایت آنها) موجب بروز تنش و ناراحتیهایی نیز بشود. این ارزشها غالباً مسائل مربوط به دین، زبان و فرهنگ و شخصیتهای ممتاز است.
در این مطلب می خواهیم به شخصیتهای مورد احترام ملت ترک (ترکیه) بپردازیم. داشتن اطلاعات حداقلی نسبت به این شخصیتها در ایجاد ارتباط سالم و پسندیده و احترام آمیز با همسایگانتان در ترکیه یا کسانی که در طول مسافرتتان با آنها برخورد دارید مفید خواهد بود، در عین حال که بالا رفتن سطح و گستره معلومات عمومی موجب تکوین مثبت فرهنگی خودمان نیز می شود.
دقت کنید که شخصیتهای یاد شده در این مطلب، شامل کسانی است که اطلاعات مستند کافی و وافی در مورد آنها وجود دارد و هیچگونه ابهامی در مورد اطلاعات داده شده وجود ندارد. در این راستا شخصیتهای معرفی شده حداکثر مربوط به هزار سال پیش می باشد. ضمن اینکه سعی کردیم تعداد آنها را برای رعایت حوصله خوانندگان عزیز با 9 نفر محدود کنیم. توجه شود که این لیست هم محدود به 9 نفر و هم غیر از شخصیتهای مشهور مثل الیف شافاک، عزیز نسین، اورهان پاموک و یاشار کمال از نویسندگان معروف معاصر، ناظم حکمت شاعر چپگرای مشهور، عبدالله چاتلی نیروی استخباری مشهور ترکیه، اوغور مومجو روزنامه نگار متعهد، عصمت این اؤنو، جلال بایار، مندرس و تورقوت اؤزال از رئیس جمهوران فقید ترکیه، اردوغان رئیس جمهور کنونی ترکیه و دارای بیشترین رای بعد از زمان آتاتورک، آتیلا ایلهان شاعر مشهور و ... هستند.


1- پیامبر اسلام (ص): صد البته مهمترین شخصیت مورد احترام در تمامی کشورهای اسلامی، شخص حضرت محمد (ص) می باشد. مردم ترکیه علیرغم اینکه در یک سیستم سکولار زندگی می کنند و شاید هم بخاطر همین موضوع، به ارزشهای دینی و شخص پیامبر احترام بسیار قائلند. بخش قابل توجهی از مردم ترکیه مردمی متدین محسوب می شوند و آنهایی نیز که فرائض مذهبی را بجای نمی آورند از بی احترامی و هرگونه رفتار و گفتاری که مصداق تحقیر ارزشهای دینی بشمار رود حذر می کنند. این نکته بصورت فرهنگ عمومی ترکها درآمده است. فراموش نکنیم که تمامی شخصیتهای اسلامی از قبیل خلفای راشدین و نیز امام شیعه و حتی عرفایی مثل یونس امره، مولوی، بکتاش ولی و ... نیز در جامعه ترک دارای مصونیت ارزشی هستند و این موضوع شامل اکثریت قاطع این جامعه می شود. می دانیم که حضرت محمد (ص) 14 قرن پیش در حجاز عربستان چشم به جهان گشود و متعلق به خانواده و عشیرتی بزرگ و صاحب نفوذ در مکه بود. وی در چهل سالگی به رسالت الهی مبعوث گردید و راهی جدید برای مردم خود و مردم جهان عرضه کرد.

 


2- آتاتورک: آتاتورک لقب فرمانده نظامی عثمانی، مصطفی کمال است. مصطفی در سلانیک (امروزه در شمالشرق یونان قرار دارد) بدنیا آمد. وی از جمله نظامیانی بود که در جبهه های جنگ جهانی اول خوش درخشید. اما در پی شورشهای اعراب و ارامنه عثمانی در وضعیت نامناسبی قرار گرفت و علیرغم پیروزیهای بزرگی چون کوت العماره (که 13 هزار نظامی انگلیسی یکجا به اسارت عثمانیان درآمدند)، فلسطین و چاناق قلعه که زبانزد جهانیان است، با توجه به نکته فوق الاشاره و نیز شکست سنگین آلمان (که محرک و موتور اصلی دول محور بود) فرو پاشید.
اشغال سرزمینهای عثمانی باعث رشد سریع ملی گرایی در میان ترکان آناتولی گردید که بسیار دیرتر از اروپا در میان ترکان بروز کرده بود و مشاهده خیانتهای ارامنه (که ملت صادق می خوانندشان) و اعراب، باعث بسط ملی گرایی در میان این مردم شد. نکته جالب توجه در این میان این است که در همین زمان قاجارها علیرغم وجود کشمکشهای فتنه انگیز رنگارنگ در کشور و دربار و محافلی که از سفارت انگلیس تغذیه می کردند از روی آوردن به ملی گرایی ترکی اجتناب کردند. در سال 1919 میلادی (1298 خورشیدی) مردم آناتولی بصورت یکپارچه گرد مصطفی کمال بر علیه اشغالگران شوریدند و بتدریج آنها را از کشورشان بیرون کردند.
سلطنت و خلافت ملغی اعلام شد و نظام جدید جمهوری در پایتخت جدید، آنکارا تاسیس گردید. مجلس ملی کبیر جمهوری ترکیه لقب آتاتورک را به مصطفی کمال اعطا کرد. بسیاری از اقدامات آتاتورک که در سالهای بعد از تاسیس جمهوری انجام داد و نشان از نبوغ سیاسی وی داشت، شاکله جدیدی برای ترکیه پی ریخت که مردم ترکیه امروز به آنها با دیده احترام می نگرند. او حتی توسط سفیر خود در تهران سعی در تبیین فواید جمهوری برای رضاخان کرد اما با پاسخ تامل برانگیز وی مواجه شد: انگلیسیها اجازه نمی دهند. بدیهی است انگلیسیها تنها یکسال بعد از این واقعه سلطنت پهلوی را در ایران بنیان نهادند که یکی از پایه های اصلی ایدئولوژیک آن ترک ستیزی در لفافه قاجارستیزی بود. (نگاه کنید به «میسیون و ضد میسیون»- این کتاب را می توانید از ما درخواست فرمایید. بصورت پستی ارسال می شود. طرق تماس در پایان مطلب آورده شده است). آتاتورک در 10 نوامبر 1938 وفات کرد. آرامگاه وی در آنکارا قرار دارد.

  

 


3- سلطان محمد فاتح: سلطان محمد دوم فرزند سلطان بایزید اول در 18 سالگی به سلطنت عثمانی رسید. هنگامی که وی در سال 1451 میلادی به این مقام دست یافت، قلمرو عثمانی عبارت بود از نیمه غربی آناتولی و نیمه جنوبی شبه جزیره بالکان به استثنای استانبول که هنوز عنوان امپراتوری روم شرقی را یدک می کشید. پایتخت عثمانی در این زمان شهر ادرنه در غرب استانبول بود و استانبول باقیمانده و پایتخت امپراتوری روم شرقی عملاً از دهها سال پیش در داخل قلمرو عثمانی مانده بود. محمد دوم بلافاصله بعد از جلوس بر تخت شروع به تدارک ملزومات فتح قسطنطنیه نمود. وی دو سال بعد به این شهر بزرگ که یکی از باشکوهترین شهرهای زمان خود بود لشکر کشید و بعد از نبردهای طولانی و سخت، شهر را به تعبیر بکار رفته در حدیث مشهور پیامبر اسلام «فتح» نمود. بعد از این فتح، سلطان جوان عثمانی لقب فاتح گرفت و تنها سلطان و پادشاه جهان است که این عنوان را به عنوان بخش جدایی ناپذیر نام خود دارد.
سلطان محمد فاتح بعد از فتح شهر بلافاصله اقدامات بسیاری در راستای آبادانی شهر صورت داد. یکی از مهمترین این اقدامات که شامل حال ما ایرانیان نیز می شود، بردن حدود سه هزار صنعتگر و هنرمند از تبریز به استانبول برای تسریع امور آبادانی این شهر بوده است. در زمان حکمرانی نوه وی، سلطان سلیم یاووز نیز صدها صنعتگر و هنرمند و معمار تبریزی دیگر به استانبول انتقال داده شد. (جهت کسب اطلاعات جامع در خصوص سلطان محمد فاتح و واقعه مهم فتح استانبول نک به: «استانبول؛ راهنماتی گردشگری شهر» و در خصوص خبرگان علوم و پیشه وران ایرانی صاحب اثر در استانبول و عثمانی، مراجعه کنید به «تبریز؛ مادرشهر»- این کتابها را می توانید از ما درخواست فرمایید. بصورت پستی ارسال می شود. طرق تماس در پایان مطلب اورده شده است).

 


4- قارا اوغلان: قبرس از جمله سرزمینهای تحت استعمار و کنترل انگلیسیها بود که در سالهای بعد از جنگ جهانی دوم با توجه به وضعیت وخیم سیاسی و اقتصادی کشور، مجبور به دست کشیدن از آنها شد. آنها به قبرس تحت شرایطی متناسب با ساختار دموگرافیکی آن استقلال دادند و پایگاههای نظامی خود را در این کشور نگاه داشتند. قرار بود همیشه رئیس جمهور از میان یونانی تباران جزیره و نخست وزیر همواره از میان ترکان جزیره انتخاب شود و وزرای دولت نیز به نسبت دو بر یک انتخاب شود. در حالیکه برخی وزارتخانه ها حتما باید در هر دور به یکی از این اقوام داده میشد. این وضعیت کمتر از ده سال تداوم یافت و یونانی تباران شرایط موجود را تحمیلی تلقی و مواد قانون اساسی را نقض کردند. کار بتدریج بیخ پیدا کرد و گروهکی از یونانی تباران شروع به اذیت ترکان برای اقناع آنها به ترک جزیره کردند و در این راه دست به قتلهای زنجیره ای کردند. ترکیه به عنوان کشور ضامن به یونان، دیگر کشور ضامن اعتراض کرد و موضوع را به سازمان ملل و ناتو کشید. با توجه به عضویت هر دو کشور در ناتو و نیز جوانی این سازمان همکاری نظامی در مقابل شوروی، ناتوییها ترکها را دعوت به خویشتنداری کردند. اما یونانی تباران اقدامات خود را ادامه دادند تا اینکه در زمان نخست وزیری بولنت اجویت، ترکیه متعاقب بارها اخطار و اعتراض در سال 1974 میلادی، عملیات نجات را آغاز کرد.
نیروهای نظامی ترکیه در کوتاه زمانی کنترل نزدیک به یک سوم قبرس را بدست گرفتند. با میانجیگری آمریکاییها عملیات متوقف شد و بلافاصله مبادله ساکنان ترک و یونانی در قسمت شمال و جنوب جزیره آغاز شد. هرچند غربیها هیچگاه وضعیت پیش آمده را نپذیرفتند اما ترکان جزیره از ظلم گروهکهای تروریستی یونانی تبار نجات یافتند و اکنون بعد از نزدیک به نیم قرن، در حالیکه قسمت جنوب جزیره به عضویت اتحادیه اروپا درآمده و قسمت شمالی از تعامل با جهان منع شده است، مذاکرات اتحاد مجدد قبرس با شرایط عادلانه سیاسی و اقتصادی و اجتماعی ادامه دارد. واکنشی که بولنت اجویت در شرایط سخت اقتصادی ترکیه و علیرغم مخالفت شدید غربیها و در صدر آنها آمریکاییها نشان داد، وی را محبوب قلوب مردم ترکیه کرد و آنها به او لقب قارا اوغلان (پسر بیباک. قارا در ترکی علاوه بر بزرگ و سیاه، به معنی نترس نیز کاربرد دارد.) دادند.

 


بولنت اجویت که ریاست یکی از احزاب چپگرای کشور را نیز بر عهده داشت به همراه همسرش رخشان، در اعتلای سطح فرهنگی جامعه ترک نیز نقش بسیار ایفا کرد. بولنت اجویت در سال 2006 میلادی و همسرش در ژانویه 2020 وفات یافت.

 

 


5- ارتوغرول: بنیانگذار امپراتوری عثمانی نه عثمان فرزند ارتوغرول بلکه خود ارتوغرول بوده است. ارتوغرول که در منابع عربی و فارسی بصورت ارطغرل آمده و به معنی «جوانمردانه ظاهر شو» (ار+ دوغرول) می باشد از قبیله قایی و جزو طوایف ترک ساکن در غرب آناتولی (جنوبشرق بورسای کنونی) بود. وی در اواخر سده سیزده میلادی دست به کسب جایگاهی درخور برای طوایف خود نمود و دولت کوچکی در منطقه خود تشکیل داد (1299 میلادی). این ابراز وجود مصادف بود با شکست آخرین لشکر صلیبی که ظهور نشانه های ضعف در دولت سلجوقیان روم را نیز همراه آورده بود.
عثمان پسر ارتوغرول در سالهای بعد از مرگ پدر، به این دولت رسمیت بیشتری بخشید و آنرا توسعه داد. دولت عثمانی بزودی تا سواحل جنوبی دریای مرمره و سواحل شمالشرقی دریای اژه در غرب و حدود رود ساکاریا در شرق رسید.

 

 


6- مولوی: مولوی شاعر و عارف قرن سیزدهم میلادی متولد شهر بلخ در شمال افغانستان کنونی، یکی دیگر از شخصیتهایی است که ترکها احترام خاصی برایش قائلند. مولوی البته امروز در سایه اقدامات کشور ترکیه و تا حدودی ایران از سوی بخش قابل توجهی از جهانیان علاقه مند به عرفان و ارزشهای اخلاقی شناخته می شود. آنچه که از قرائن، منابع و اشعار خود مولوی برمی آید، اینکه شمس تبریزی در مولی شدن مولوی نقش مهمی داشته است. مولوی نویسنده کتابهای ارزشمندی از جمله دیوان شمس و مثنوی معنوی است.
آرامگاه مولوی در شهر قونیه، آخرین محل زندگی و تدریس وی واقع شده است و در آذرماه هرسال در سالگرد وفات وی مراسم یادبود باشکوهی با حضور مقامات ایران و ترکیه برگزار می شود.

 

 

 


7- معمار سینان: سینان به روایتی اهل قیسری شهری در مرکز جغرافیایی آناتولی بوده و به عنوان معمار در دربار سلطان سلیم یاووز حضور داشته اما در دوره سلطنت سلطان سلیمان قانونی به مقام سرمعماران خاصه عثمانی رسیده و آثار پرتعداد و باشکوه خود را در این دوره آفریده است. کاخ توپ قاپی و مسجد سلیمانیه (استانبول) و مسجد سلیمیه (ادرنه) از مشهورترین آثار معماری وی می باشد. بر اساس آخرین مطالعات و مستندات تاریخی، معمار سینان زیردست معمار علی تبریزی و شاگرد وی در دوره سلطنت سلیم یاووز بوده و در واقع بعد از وفات معمار علی، سبک جدید وی موسوم به سبک سقف جمعی را ادامه و توسعه داده است.
معمار علی تبریزی جزو کسانی بود که سلطان سلیم از تبریز همراه خود به استانبول برد و او را عنوان سرمعماری داد. از آثار او می توان به مسجد سلطان سلیم، باب الاسلام کاخ توپ قاپی و نقشه توپ قاپی (استانبول) و آبخوریهای آماسیه اشاره کرد. آرامگاه معمار سینان در مسجد سلیمانیه و آرامگاه معمار علی تبریزی در نزدیکی مولاناقاپی محله فاتح (شهرامینی) واقع شده است. (نک به: «تبریز؛ مادرشهر»- این کتابها را می توانید از ما درخواست فرمایید. بصورت پستی ارسال می شود. طرق تماس در پایان مطلب اورده شده است).

 


8- محمد عاکف ارسوی: محمد عاکف ارسوی شاعر بزرگ ترک در سالهای جنگ جهانی اول و اوایل تاسیس جمهوری است. اشعار وی که متاثر و در عین حال اثرگذار بر شرایط اجتماعی زمان خود است، بسیار در نزد مردم ترکیه محبوب است. شعر استقلال وی به عنوان سرود ملی جمهوری ترکیه برگزیده شده و نزدیک به یک قرن است که ورد زبان مردم از کوچک و بزرگ در جامعه ترکیه است.
محمد عاکف ارسوی در سال 1936 وفات یافت. آرامگاه وی در آنکارا واقع شده است.


9- ایوب انصاری: ایوب نام یکی از انصار پیامبر اسلام (ص) بود که در چند لشکرکشی اعراب به پایتخت امپراتوری روم، قسطنطنیه شرکت داشت و بالاخره در جریان یکی از این لشکرکشیها وفات یافت و در نزدیکی باروهای این شهر مدفون گردید. اعراب چند بار در سده نخست ظهور اسلام به قسطنطنیه لشکر کشیدند و میخواستند لشکر و فرمانده قشون فاتح این شهر موعود باشند. زیرا پیامبر لشکر فاتح آن و فرماندهش را بشارت داده بود.
اعراب موفق به اینکار نشدند و این مهم صدها سال بعد و توسط ترکان مسلمان صورت گرفت. مزار ایوب انصاری (ع) در زمان محاصره شهر توسط قشون ترک از طرف آق شمس الدین مفتی عثمانی کشف و در سالهای بعد مسجد و آرامگاه باشکوهی بر آن ساخته شد. می توان گفت که اهمیت ایوب انصاری برای ترکان تنها بدلیل واقع شدند مقبره وی در استانبول و به عنوان یادگار پیامبر متصور است. مسجد و آرامگاه ایوب انصاری در ساحل خلیج و با فاصله دو کیلومتری از منتهی الیه شمالغربی باروهای قدیمی استانبول واقع شده است. امروزه در یک سمت مسجد و آرامگاه ایوب انصاری، بازارچه ای زیبا و در سمت دیگر و بالای تپه مشهور به پیرلوتی آرامستان قدیمی، چایخوریهای با منظره عالی و یک تله کابین وجود دارد.

 

1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 میانگین 5.00 (از 1 رای)

 

سلام هموطن، به سایت ایرانیان استانبول خوش آمدید. جهت ترجمه رسمی ترکی استانبولی ارزان، فوری، رسمی و غیررسمی در سراسر کشور و نیز خارج از کشور، راهنمایی و همراهی و انجام تمامی امور به خرید ملک و مستغلات در استانبول، گردش و تجصیل و اقامت در خدمت هموطنان گرامی هستیم...