Tebriz ve Azerbaycan Folkloru, Kültür gezisi,  argo sözler

Bildiğiniz gibi İranın kuzeybatısında yeralan Tebriz, İran türklüğünün merkezi sayıldığı gibi, Doğu Azerbaycan diye resmi olarak adlandırılan eyaletin de merkezi. 2 milyon kent merkezi nüfüsu ve 4 milyonluk il nüfusu ile Tebriz,  aynı zamanda İranın en büyük ve sanayileşmiş kentlerinden biri. Ancak Tebrizin özellikleri bunlarla bitmiyor. Belki en önemli özelliklerinden dünya ve insanoğlu uygarlıklarının

en başta gelen merkezlerinden biri olması. Şu anda bazı tarih ve din araştırmacılarına göre Hz. Adem ile Havvanın yere indiği hikayede anlatılan aden cenneti olarak da düşünülüyor. Ama bizim burada konu edindiğimiz, Tebrizin türk folkolorunun en zengin olarak geliştiği ve yaşandığı yer olması özelliğidir.

Evet! Tebrizde ve de çevresinde halis türk kültürü yaşanmaktadır. Bunları herhangi bir rehberden öğrenemezsiniz. Acemalisi (Resul Daghsar) bir tarih araştırmacısı vey azar olarak bunları araştırdı ve bazı örneklerini sizlere sunmaktadır:

Tebriz halk dilinde şamanizmin izlerine bazı davranış ve deyimlerde tanık olabilirsiniz. Örneğin herhangi bir sözü kesin ve vurgulu bir şekilde doğrulamak istediklerinde “mührümü, parmağımı basarım” gibi sözlerin yerine “dabanımı basaram (tabanımı basarım)” diye söylerler. El ve parmak yerine taban basmak eski türk kültürüne ait bir uygulama.

Tebriz folklorunda kurt ayrıcalıklı bir hayvandır. Kullanıldığı bir çok terim vardır. Örneğin korkmaz birine “kurt sütü emmiş”, “kurt kimidir (gibidir)”, şanslı birine “kurdu ulamış” derler.

Tebrizin argo sözlüğü acayip zengindir. Burada bunun için vereceğim örnekler tabii minimum düzeyde! Örneğin cimri birine “sıçmır ki acalar (acıkır diye sıçmıyor!)”, çok dayak yemeye vurgu yapmak için “boku burnundan geldi”, aşırı salak birine “sik beyin!”  vs. derler.

Tebriz çevresinde sayalar unutulmamıştır. Bazı bölgelerde sayalar okunur ve özellikle yaşlılarca bilinir. Tebriz aynı zamanda Şems-i Tebrizinin, Aslı ile Keremin şehri.

Bunlar özellikle türk kültürü ve folklore başta olmak üzere halk edebiyatı, folklore ve kültürünü merak eden, araştıranlar için önemli cazibe odaklarından. Acemalisinin farkı size bu konulara dahi aydınlatacak olması.

Diğer yazılarımızı da okuyun. Faydalı bulursanız alttaki 1- 5 kadar “yıldız” ile puanlandırınız.

Saygılar