Acem tekkesi, Samsun şehri, Hançerli mahallesinde 100. Yıl bulvarı üzerinde gençlik parkına 500 metre mesafede bulunmaktadır. Acem tekkesi, adından da belli olduğu üzere Samsun'daki İran'lı/İran'lılara aitmiş. Geçmişte türkler İranlılara arapça bir niteleme olan ‘acem’ derlermiş. Arapların ‘arap olmayan’ anlamına gelen ve kendilerinden başka etnik grup ve milletler için kullandıkları bu kelimeyi, osmanlılar ‘İran ve İranlı’ için kullanırlardı.
Acem tekkesinin inşaası 19. Yüzyılın sonlarına doğru, osmanlıda meşrutecilik hareketleri başlarken yapılmıştır. Bu dönemde osmanlıda, kahir çoğunluğu İran türklüğünün kalbi Tebriz'lilerden oluşmak üzere

muazzam sayılarda İranlı yaşamaktadır. İl ya da eyalet merkezi olmamasına rağmen Samsunda dahi çok sayıda İranlı veya o günün deyimiyle acem yaşamaktadır. Sayı o kadar çoktur ki vatandaşlarının haklarını korumak için o günkü İran devleti (Türk- Kacar devleti) burada bir şehbenderlik (konsolosluk) açmak zorunda kalmıştır.
Genellikle ticaretle uğraşan ve bugünkü ‘Yabancılar Çarşısı’nı yadigar bırakan İranlılar, Samsun camilerinde namzalarını kılar, ibadetlerini yerine getirirlerdi fakat mezhepsel ayinlerini yerine getirmek için ayrıca bir hüseyniyye/tekke ınşa etmeye karar verirler. Bunun için İran şehbenderi Mahmut İbrahim beye giderler. Mahmut İbrahim bey de prosedür gereği dilekçeyi, Samsun'un bağlı olduğu Trabzon valiliğine gönderir. Valilik ise haliyle talebi, osmanlı dahiliye nezaretine (İçişleri Bakanlığı) gönderir. Osmanlı dahiliye nazırı, ‘tebaayı İraniyye’nin Samsun- Hançerli mahallesinde satınaldıkları arsa üzerinde bir tekke inşa etme istemlerini, ileride sorun çıkabilir diye reddeder. Ancak bakanlığın cevabını beklemeden İranlılar tekkeyi inşa etmişlerdir. Samsun ve Trabzondaki yetkililer İranlıların hep iyi tüccarlar oldukları ve yerli halkla sağlıklı ilişkilerde bulundukları ve samimi davrandıklarını dikkate alarak inşa edilen tekkeyi yıktırmadıkları gibi, dahiliye işlerine tekrar yazı gönderir ve emeri vakiyi anlatır, yılda en az bir gün (muharrem ayının onuncu günü, Hz. Hüseynin şehit edildiği gün) tekkede İranlılara ayin yapmaları için izin verilmesini rica ederler. Osmanlı yerli yetkililerinin bu isteğini dahiliye onaylar ve tekke 1893 yılında resmen açılır.
Samsun acem tekkesi takriben kare şeklinde olup, iki kattan oluşmaktadır. Zemin katı eskiden tekkeye bakan görevli ve ailesine ayrılmış, birinci kat ise tören salonuydu. Tekkeye gönderilen son görevlinin 1980 yılında gitmesiyle burası artık kapanmıştır. Tekkedeki bazı ayin eşyaları Samsun Arkeoloji Müzesinde bulundurulmaktadır.

1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 Rating 0.00 (0 Votes)